محبّت

بسم الله الرحمن الرحیم

     تا حالا به ذات محبّت و به فرآیندش فکر کردی؟ به این که چرا خیلی­ها را دوست داریم؟ اصلا چرا دوست داریم؟ چه قدر دوست داریم؟ دختر دائیم، دختری دارد حدود سه ساله، بسیار دوستش دارم. دختری که خیلی بداخلاق است و اخمو. خانه­یمان که می­آید اصلا اجازه نمی­دهد بغلش کنم، با من حرف نمی­زند، از من فرار می­کند و من دوستش دارم!

     چگونگی شکل­گیری محبت و چرایی­اش هم مسئله­ای است واقعاً. مثلا زنی را تصور کن که نه ماه یک وزنه­ی چند کیلوگرمی را به او آویزان کرده­اند و به خاطر همین وزنه­ی چند کیلویی، زن که مظهر زیبایی است و به زیبایی خود بسیار اهمیت می­دهد به قول خودمان از شکل و قیافه می­افتد و همراهی با این وزنه ختم می­شود به یک درد جان­کاه، آن قدر جان­کاه که شاید مانندی برای آن نتوان تصوّر کرد. حال اگر من و تو باشیم تنفّر پیدا می­کنیم از آن وزنه؛ اگر قصد نابود کردنش را نداشته باشیم! اما زن می­شود مادر و آن وزنه می­شود کودک و محبت مادر به کودک انتها ندارد.

     خانمی را می­شناسی و برایت با عابر پیاده تفاوتی ندارد! پُرِ پُرش دو سه باری هم دیده­ای­اش و گیرم صحبتی هم کرده­اید! اما وقتی عاقد آمد و چند جمله­ی ساده­ی عربی گفت یا اصلا خودش گفت و لغتی جواب دادی، به یک باره انقلابی در خودت احساس می­کنی. در وجودت، موجودی نازل می­شود که به آن می­گویند محبّت. و به این نزول می­گویم نزول دفعی و به محبت مادرانه می­گویم نزول تدریجی.

     به نظرم یک پدر هم به بچه­اش باید به چشم مزاحم نگاه کند؛ مزاحمی که محبوبش را به خود مشغول می­کند. کسی را که تا دیروز فقط برای او بود، و تمام وقتش را و ذهنش را و روحش را وقف او می­کرده، حالا کم­تر وقت می­کند حتی به رویش لبخند بزند. خوابشان راحرام کرده، خوراکشان را بی­نظم کرده و بسیار آزار دیگر داشته برایشان. اما این پدر هم فرزندش را دوست دارد و این عجیب است.

     محبّت مجاری دخول دارد به قلب و معابر خروجی. یعنی از جاهایی وارد آن می­شود و از جاهایی خارج. بعضی وقت­ها هم از درون می­جوشد. روح غیر از جسم است و هر کدام احتیاجاتی دارند خاصِ خود. هر چند ارتباطی هست میان جسم و روح اما این دو، دو نوع­اند، دو جنس متفاوت لذا احتیاجاتشان هم متفاوت است. مثلا کسی که گرسنه است را باید غذا داد و کسی را که عصبانی است باید آرام کرد. همان طور که به یک گرسنه نمی­توان گفت "خوب عزیزم! حالت چه طور است؟ بیا با هم صحبت کنیم. مشکلی پیش نیامده که!" به یک آدم عصبانی هم نباید غذا تعارف کرد! هر چند منکر آن نیستم که گرسنگی می­تواند منجر به عصبانیت شود و به حد بلغت الحلقوم خوردن هم! این همه را نوشتم که بگویم شهوت غیر از محبّت است که نیاز به سکس، نیاز جسم است و محبّت نیاز روح. پس آن جذبه و کششی که به تن دیگری داریم هر چند می­تواند مقدمه­ی نوعی محبّت شود ولی در کل غیر از آن است.

     البته مثل منی که نه سکس را تجربه کرده و نه محبّت شدید به یک خانوم را نباید مقایسه کند جذبه­ی تن را با جذبه­ی روح اما به هر حال به واسطه­ی بدحجابی و مصادیق دیگر تحریک شهوت، رقیقه­اش را در خود احساس کرده­ام و به اقتضای اقدام برای ازدواج هم رقیقه­ای از محبت به یک خانم را تجربه کرده­ام و حال بر این باورم که آن چه حد ندارد جنبه­ی روحانی کشش به دیگری است و نه جذبه­ی جسمانی آن.

     انسان به موجب ماهیتش تنوع­طلب است و این ویژگی از کمال­جویی او ناشی شده؛ یعنی انسان در یک وضعیت قرار دارد و چون از آن شرایط راضی نیست، در واقع شرایط موجود در آن  با کمالی که او در عمیق­ترین نقاط وجود خود احساس می­کند سازگار نیست دست به تغییر شرایط می­زند و این می­شود تنوع­طلبی. پیراهنش را عوض می­کند، مدل مویش را و خانه­اش را و ... و بی­چاره خیال می­کند با ایجاد این تغییرات به کمال می­رسد و چون نمی­رسد دوباره و سه­باره و هزارباره کارش را تکرار می­کند و دریغ که به هیچ نمی­رسد.

     حال اگر این قوّه­ی عمیق و قوی را در ساحت واقعی خود به کار اندازد و در مسیر کمال واقعی که قرابت به ذات اقدس باری تعالی است، به آرامشی دست می­یابد که منجرِّ از محبّت خداست و محبّت به خدا با محبّت به غیر جمع نمی­شود که هیچ محبّت عمیقی با محبّت دیگری جمع نمی­شود. یعنی وقتی وجودی یا موجودی عواطف شما را به خود معطوف کرد به همان اندازه عواطف شما را از ما بقی خلقت پرت کرده و عقل حکم می­کند هر چه بیش­تر علاقه وجود داشته باشد، از ما بقی جهان بیش­تر دل کنده می­شود. و این که حضرت فرمود "حب الدنیا رأس کل خطیئه" شاید یعنی وقتی حبّ دنیا نباشد فقط و فقط حواس معطوف به خدا می­شود و حظّش را می­بری!

این نسخه را در مورد تعاملات انسانی هم می­شود به  کار برد. کمال­جویی انسان اگر در مسیر محبّت که نیازمندی روح است قرار نگیرد به تنوع طلبی جنسی منجر می­شود و مصادیق تنوع­طلبی جنسی مراجعه به سایت­های مستهجن، مشاهده­­ی فیلم­های porno، لذت­جویی به واسطه­ی نگاه­های شهوت­آلود در کوچه و خیابان و البته زنا به کرّات و افراد مختلف می­شود و ای کاش ماجرا به این جا ختم می­شد که نمی­شود. وقتی طرف با ده­ها بلکه صدها نفر تجربه­ی سکس پیدا کند، دیگر زنا هم تنوع­طلبی­اش را ارضا نمی­کند، این می­شود که چنین جامعه­ای رو می­آورد به هم­جنس­گرایی و سکس با محارم و سکس با حیوانات و نمی­دانم انتهای این جاده کجا می­رود!

     حال اگر اقدام به نحوی صورت گیرد که انسان با قوّه­ی محرکه­ی کمال­جویی و مرکب کشش روحانی که همان حبّ است حرکت کند به جای تفرّق خاطر به انسجام روح می­رسد و ذرّه­ای از آرامش و فراغ بالی را که عرفای بنام کسب کرده­اند تجربه می­کند و در این حال است که عاشقان راستین –اگر عشق را مرتبه­ی شدیده­ی محبّت تعریف کنیم- را می­شود در فقر جست که از زندگی راضی هستند چرا که اصلاً متوجه دنیا نیستند و آن­چه در آن اتفاق می­افتد. لذا است که فرامین شارع مقدس در این چهارچوب محقق می­شود.

تنوع­طلبی  در سکس به مانند حرکتی عرضی است و عمیق شدن در چاله­­ی محبّت به مانسته­ی حرکت در طول مسیر. برای به حرکت در آوردن فرد در مسیر صحیح و جلوگیری از حرکات زاید در عروض، چاره آن است که اولّا لذّت پیش­روی در مسیر را به او چشاند و دوم آن که حواسش را از حواشی جاده منصرف کرد و سوم آن که بنیه­ی حرکت به او داد و ...

و اگر امروز بخواهیم از آفتی به نام بی­بندوباری که یک مصداقش بدحجابی است و یک مصداقش اختلاط میان نامحرم است و یک مصداقش سکس است و .... خلاص شویم، چاره همان است که پیغمبر اکرم (ص) هزار و چهار صد سال پیش فرمود و آن ازدواج است؛ ازدواجی دائم یا موقت، در سن پائین که هر چه سن پائین­تر باشد حواس به دیگران کم­تر معطوف شده و رسیدن به توحید راحت­تر است.

و شاید بعدتر نوشتم چرا به نظرم در این روزگار توحید جز با ازدواج محقق نخواهد شد!