تقدیم به جین وبستر و بابای لنگ درازش!

به نام خدا

رفیقی دارم که پدرش یک ریاست جزئی دارد در یکی از مجموعه­های فرهنگی کشور و به عادت مألوف مدیران فرهنگی خیلی اهل مطالعه نیست. از قضا روزی به این مدیر فرهنگی دویست- سیصد هزار تومانی بنِ خرید کتاب از فلان نمایشگاه کتاب را می­دهند و ایشان که وقتش پر است و حوصله­ی رفتن ندارد، بن­ها را می­دهد به پسرش که پسرم برو با این بن­ها کتاب بخر تا با مطالعه­ی آن­ها فرد مفیدی برای جامعه­ شوی! و "پسر که او ندارد نشان از پدر" هم نه اهل مطالعه. این می­شود که بنده را صدا می­زند که "طه! بیا فلان تاریخ برویم برای مجموعه کتاب بخریم." و ما را هم تو انگار کن "یابو را دعوت کنی به چمن­زار!" با آغوش باز پذیرفتیم و رفتیم آن­جا که حظّش را می­برم.

کمی که از این غرفه به آن غرفه شدیم طاقتم تمام شد و به دوست عزیزم عرض کردم:"حسین! می­شود جدای از مجموعه چندتایی هم کتاب برای خودم بردارم؟" و او گفت:"آره بابا، این همه بن داریم چند تا هم تو برداری طوری نمی­شود."

بن­هایمان که تمام شد من هنوز دلم کتاب می­خواست، اما صد افسوس که آه در بساط نداشتیم. انتهای نمایشگاه کتاب­ها را در جعبه­های بزرگ بسته­بندی می­کردند. به حسین گفتم بیا همین­جا کتاب­های من و مجموعه را جدا کنیم که بعدا کارمان راحت شود. سهم مجموعه یک پلاستیک شد و سهم من یک کارتون!

حسین گفت: "خوب شد آمده بودیم برای مجموعه کتاب بخریم!"

چند روز بعد به حسین گفتم:"حسین! پدرت دیگر بنِ کتاب ندارد برویم کتاب بخریم؟"جواب داد:"تو فعلا آن همه کتابی را که خریده­ای بخوان، تمام که شد بعد حرف بزن." و امروز حدودا سه ماه از آن زمان می­گذرد و جز یکی- دو تا همه­ی محتویات آن کارتون را خورده معذرت می­خواهم، خوانده­ام.

القصه. جعبه­ی کتاب را که بردم خانه تازه اول دردسر بود. در اتاق را که باز کردم دیدم هر گوشه­ی اتاق کتاب ریخته، کتاب­هایی که پیش­تر خریده­ام، همان­ها که مادرم گفته بود:"آخر تو این همه کتاب را می­خواهی برای چه؟" همان­ها که مادرم تهدید کرده بود می­ریزدشان دور "نمی­شود داخل اتاقت راه رفت!" این شد که قضیه را مسکوت گذاشتم و جعبه را اصلا باز نکردم.

چند روز بعد دامادمان برای اولین بار پس از آن که خواهر دسته گلِ ما را به زوجیّت خود درآورده، خیرش به ما رسید و گفت:" خانه­ای که خریده­ام دو تا کتاب­خانه هم داخلش هست که یکی­اش زیاد است، می­خواهم بیاندازمش دور." همان جا کتاب­خانه­ی کذا را روی هوا زدم و خیالم راحت شد که حداقل برای چند ماه دغدغه­ی کتاب­های روی زمین را ندارم و تا پر شدن این یکی وقت زیاد است، هر چند این روزهای بی­دغدغه هم به پایان رسیده.

از مسافرت که می­آیم اول کاری که می­کنم پیش از آن که لباس عوض کنم، سری به کتاب­ها می­زنم تا ببینم حالشان چه طور است و هر بار متوجه می­شوم که مثلا "خداحافظ گاری کوپر" نیست یا جای "صد سال تنهایی" با "عشق سال­های وبا" عوض شده یا "غرب­زدگی" را روی کابینت آشپزخانه پیدا می­کنم. هم­شیره را نهی کرده­ام که بی­اجازه به کتاب­هایم دست بزند و از هنگام وضع این قانون در راستای "الانسان حریص به ما منع" بیش­تر کتاب­هایم را کِش می­رود و خیلی ناشیانه سر جای اول می­گذارد به طوری که هر بار مثلا می­گویم:" مامان! باز دوباره کی به این "میعاد در سپیده دم" دست زده؟"

برادرم هم چند وقتی است پول تو جیبی­اش کفاف امورش را نمی­دهد، این است که دست به کاسبی جدیدی زده و ما را تلکه می­کند. با من قرارداد بسته هر کتابِ زیر دویست و پنجاه صفحه که بخواند دو هزار تومان و هر کتاب بالای دویست و پنجاه صفحه پنج هزار تومان از من بگیرد و دست آخر هم خلاصه­ای از کتاب خوانده را برایم تعریف کند.

چند وقت پیش که چند شبی به علت مشغله کاری فرصت نشده بود بروم خانه، دیدم مادرم زنگ زده و می­گوید:" عطا سراغت را می­گیرد، دلش برایت تنگ شدن." و من هم بعد از شنیدن این خبر مثل شما تعجب کردم:" دلش برای من تنگ شده؟!" و قصه از آن قرار بود که اخوی ما برای خرید قهوه­ی تلخ پول لازم بوده، لذا نشسته "دیوید کاپرفیلد" را خوانده و به مادرم اصرار کرده که بگو طه بیاد، تا به پولش برسد! دو ماهی هست که قرارداد بسته­ایم و در این مدت خوانده "الیور توئیست" را و "داستان راستان" را و "دیود کاپرفیلد" را و ...

و ای کاش قضیه به همین جا ختم می­شد. عادتی دارم که بر پایه­ی آن صفحه­ی اول کتابی که می­خوانم نامم را می­نویسم  تا اگر دست کسی افتاد، فراموش نکند که این شئی صاحبی دارد و دوم تاریخ و ساعت به پایان رسیدن کتاب که برایم خاطره­انگیز است. جدیدا اخوی هم اول کتاب­های من اسمش را می­نوسد و تاریخ می­زند برای خودش!

این اواخر والده متعرض ما شد که بچه­ها را از درس و مشق انداخته­ای و برایم هوو آورده­ای و داماد بنده خدا چه گناهی کرده که اول زندگی زنش این همه هوس کتاب خواندن کرده و ...

و این یعنی فرهنگ­سازی ...

این روزها در خانه­ی ما کتاب خواندن عادت شده و این همان چیزی است که رهبر حکیم انقلاب پیش­ترها فرموده است. آقا می­فرمایند کتاب خواندن در جامعه باید به یک عادت تبدیل شود و نظر حقیر هم بعد از چند وقتی مشاهده­ی خود و دیگران همین است. خیلی وقت­ها ما گرسنه نیستیم اما عادت بر شام خوردن وادارمان می­کند که پای سفره بنشینیم، عادت به تلویزین دیدن اجبارمان می­کند تا روزی سه-چهار ساعت وقتمان را تلف کنیم و بی­تعارف عادت به نماز باعث می­شود نمازهایمان را ادا کنیم.

پیروی اعتیاد به مطالعه چند شب پیش "بابا لنگ درازِ" جین وبستر را خواندم و بسیار لذّت بردم. مطالعه­اش را به همه­ی دوستان توصیه می­کنم. هم نوستالوژیک است، هم با روزگار دانشجویی جور در می­آید هم بحث­های عمیقی راجع به فلسفه­ی زندگی می­کند. جدّا مطالعه­اش را به همه توصیه می­کنم.

خیلی وقت بود نمی­توانستم از فرم کتاب­ها و فیلم­ها عبور کنم، اما "بابا لنگ دراز" آن قدر صمیمی است که اصلا نمی­توانستم به گیر و گرفت­های قالبش فکر کنم. کتاب را فقط  یک بار رها کردم آن هم برای ادای عشا. پیش خودمان بماند که مهمان  آمد و رفت و من حتی برای عرض خوش آمد هم نتوانستم از بابای لنگ درازِ جین وبستر جدا شوم.

...

چند وقتی است که والده متعرض بنده می­شود که به خانواده بی­توجهی و این برنامه­های تلویزیون هم گوشش را پر کرده­اند که این­ها علائم اعتیاد است و می­خواهد ما را ببرد آزمایش خون بدهیم و ...

پینوشت: همه بخوانند "من و کتابِ" آیت الله سید علی خامنه­ای را تا بلکه اعتیاد پیدا کنند و ثانیا جامعه را معتاد کنند و ثالثا حظّ کنند از این مدل زندگی و رابعا  ...